Ոչխարաբուծությունը անասնապահության ամենաշահութաբեր ճյուղերից է: Հատկապես գառան մսի պահանջարկը մեծ է։ Միայն թե ոչխարաբուծության զարգացմանը զուգահեռ, էլ ավելի է դժվարանում բրդի իրացման խնդիրը։
Այսօրվա դրությամբ, բուրդը Սյունիքի անասնապահների համար դարձել է իսկական «պատուհաս»։ Այն տարածքում, որտեղ պահում են ոչխարները, այնտեղ էլ խուզում ու կույտերով թափում են բուրդը՝ կորցնում արժեքավոր հումք, աղտոտում բնությունը, բայց այլ լուծում ֆերմերներն առայժմ չեն գտնել։
Սյունիքի մարզում հաշվառված է շուրջ 100 հազար գլուխ ոչխար։ Գորիսի տարածաշրջանում, մասնավորապես Խնձորեսկ, Տեղ և Վերիշեն բնակավայրերում, համենայնդեպս, մինչ պատերազմը, շատ էին ոչխարաբուծությամբ զբաղվողները․ երեք բնակավայրերում միասին՝ ոչխարի գլխաքանակը հասում էր մինչև 40 հազարի։ Դժվար է ասել, թե մարզում նոր՝ հետպատերազմական իրողությունն առաջիկայում ինչպես կփոխի իրավիճակը, սակայն, ցանկացած պարագայում, բրդի խնդիրը լուրջ «գլխացավանք» է մարդկանց համար։
Մեկ ոչխարից տարեկան ստանում են առնվազն 3 կգ բուրդ։ Միայն Սյունիքի մարզում տարեկան մոտ 300 տոննա բուրդ է խուզվում։ Անասնապահների խոսքով՝ ներկայումս ստացվող բուրդն ավելի բարձր որակ ունի, քան նախկինում էր․ արոտային շրջանի հետ կապված՝ մեր տարածաշրջանի ոչխաները չեն «տուժում»․ գրեթե ամբողջ տարին բարձրորակ խոտ են ուտում։
Ասպետ Գալստյանը առանձին տարածք է կառուցել, որտեղ այրում է խուզած բուրդը։ Տեղ համայնքի բնակիչը տարեկան շուրջ 1000 ոչխար է խուզում։ Նրա խոսքով՝ միայն Տեղ գյուղում մոտ 20 հազար ոչխար կա, ու ֆերմերների 80% թափում է բուրդը։
«Վերջին անգամ 8 տարի առաջ եմ վաճառել․ Աբովյան քաղաքից մի տղա էր եկել ու ապրանքափոխանակությամբ վաճառեցի կիլոն 400 դրամով։ Լավ կլիներ, մի ֆաբրիկա լիներ, տանեինք, հանձնեինք, էդքան չարչարանքս էլ ջուրը չէր ընկնի։ Եթե պետական աջակցությամբ մի բրդի իրացման կետ կառուցվի, մենք էլ՝ ֆերմերներով ներդրում կանենք»,- ասում է Ա․ Գալստյանը։
«Ներկայիս երիտասարդությունը հոգնում է բրդի մշակման ու վերմակ կապելու գործընթացից, դրա համար էլ սինտիպոնն են նախընտրում։ Բայց ես դեմ եմ սինտիպոնին․ բնական ոչխարի բուրդը թողենք, թե սինտիպո՞ն ենք օգտագործում»,- ասում է Զարուհի Կարապետյանը։
Հեղինակ՝ Անահիտ Բաղդասարյան
Լուսանկարներն ու տեսանյութերը՝ հեղինակի
Հրապարակումը պատրաստվել է Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի «Լրատվամիջոցների հզորացում Եվրոպայում և Եվրասիայում» ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Ինտերնյուսի ֆինանսական աջակցությամբ: