Կոոպերատիվներ. տնտեսվարման նոր ձևը ծանրութեթև անելիս
Տարվա այս շրջանում գյուղացիներից շատերին կարելի է տեսնել դաշտերում։ Խոտհունձի ժամանակն է, մարդիկ շտապում են, որ խոտը չփչանա։ Նախորդ տարիների համեմատ, այս տարի խոտը պակաս է։ Գյուղացին ակնկալում է 1 հեկտարից ամենաքիչը 250 տուկ խոտ հավաքել, բայց այս տարի 150 կունենա, հաջողության դեպքում՝ 170։
Գյուղատնտեսական տեխնիկան անդադար աշխատում է․ մի դաշտում խոտ են հնձում, մյուսում՝ տուկ անում, հաջորդում էլ՝ տեղավորում բեռնատարներում։
Գյուղատնտեսական տեխնիկան անդադար աշխատում է․ մի դաշտում խոտ են հնձում, մյուսում՝ տուկ անում, հաջորդում էլ՝ տեղավորում բեռնատարներում։
Մինչև 2015թ.-ը ոչ միայն եղանակի, այլև տեխնիկայի պատճառով էր խոտը փչանում։ Հիմա այդ խնդիրը չկա։ Վերջին տարիներին գյուղի տեխնիկան շատացել է։
«Առաջ, որ դաշտդ հնձելու ժամանակը գալիս էր, մինչև տրակտորի կամ կոմբայնի տիրոջ հետ պայմանավորվում էիր, մի շաբաթ տևում էր, որ հերթը հասներ քեզ: Հիմա նման խնդիր այլևս չկա, մի զանգով հարցերը լուծվում են ու պայմանավորված ժամին տեխնիկան քո դաշտում ա լինում»,-ասում է Տեղ համայնքի բնակիչ Հրաչյա Դրավանցը:
2015 թ.-ին, երբ Սյունիքի մարզի Տեղ համայնքում ստեղծվեց «Արոտ օգտագործողների միավորում սպառողական կոոպերատիվը», համայնքին տրամադրվեց 2 տրակտոր, 2 շարքացան, 2 մամլիչ, 2 խոտհնձիչ, 1 խոտհավաք, 1 գութան, 1 ձեռքի խոտհնձիչ :
2015 թ.-ին, երբ Սյունիքի մարզի Տեղ համայնքում ստեղծվեց «Արոտ օգտագործողների միավորում սպառողական կոոպերատիվը», համայնքին տրամադրվեց 2 տրակտոր, 2 շարքացան, 2 մամլիչ, 2 խոտհնձիչ, 1 խոտհավաք, 1 գութան, 1 ձեռքի խոտհնձիչ :
«Արոտ օգտագործողների միավորում սպառողական կոոպերատիվը» ստեղծվել է Համաշխարհային Բանկի աջակցությամբ իրականացվող «Համայնքների գյուղատնտեսական ռեսուրսների կառավարման և մրցունակության ծրագրի» շրջանակներում: 2011թ․-ից մինչ այժմ Սյունիքում հիմնադրվել է 34 կոոպերատիվ։
Սյունիքի մարզի 8 համայնքների 138 բնակավայրերից 25-ում գործում են կոոպերատիվներ
Այս տարիների ընթացքում ծրագրի շրջանակներում 25 կոոպերատիվներին հատկացվել է 37 տրակտոր, 1 կոմբայն, 2 ՈւԱԶ մակնիշի մեքենա և 151 գյուղգործիք /գութան, շարքացան, մամլիչ, խոտհնձիչ, խոտհավաք, պարարտացան/։ Եվս 9 կոոպերատիվ տեխնիկայի տրամադրման ընթացքում է։
Համայնքների խոշորացումը չի ազդել կոոպերատիվների աշխարհագրության վրա․ եթե նախկինում կոոպերատիվը Տեղ գյուղինն էր, ապա համայնքների խոշորացումից հետո դարձավ Տեղ բնակավայրինը։
Համայնքների խոշորացումը չի ազդել կոոպերատիվների աշխարհագրության վրա․ եթե նախկինում կոոպերատիվը Տեղ գյուղինն էր, ապա համայնքների խոշորացումից հետո դարձավ Տեղ բնակավայրինը։
Կոոպերատիվի անդամներ սկզբունքորեն դառնում են անասնապահությամբ զբաղվող բնակիչները, որոնք մեկանգամյա անդամակցության վճար են տալիս։ Սկզբում դա ընդամենը 500 դրամ էր, բայց տարիների ընթացքում տարբեր կոոպերատիվների խորհուրդը տարբեր սակագներ է որոշել։ Օրինակ, Տեղ բնակավայրի կոոպերատիվի անդամակցության գումարն այժմ 1000 դրամ է: Կոոպերատիվի անդամներն ընտրում են նաև նախագահ, որը հիմնականում համակարգողի դեր ունի և առանձնապես ոչ մի առավելություն չունի կոոպերատիվի մյուս անդամների նկատմամբ:
«Կոոպերատիվը ոչ նախկին կոլխոզն է, ոչ էլ սովխոզը․ պարզապես մարդկանց շահերը համընկել են և միավորվել։ Կոոպերատիվի նպատակը իր անդամների շահերը սպասարկելն է և համախմբելը։
Չէի ասի, թե կոոպերատիվը իդեալական կառույց է, բայց, առայժմ ամենահաջողվածներից է»,- նշում է կոոպերատիվների աջակցման մասնագետ Մ. Հովակիմյանը և թվարկում կոոպերատիվին անդամակցելու առավելությունները:
Միսակ Հովակիմյան
Կոոպերատիվների աջակցման մասնագետ
Կոոպերատիվների աջակցման մասնագետ
Ցածր սակագին
Կոոպերատիվի անդամների համար տեխնիկան սահմանվածից ավելի ցածր սակագնով է աշխատում: Օրինակ, 1 հա խոտհունձի համար կոոպերատիվի անդամը 1000 դրամ պակաս է վճարում, քան նրանք, ովքեր կոոպերատիվի անդամ չեն։
Առաջնահերթ կոոպերատիվի անդամներն են
Կոոպերատիվի տեխնիկան առաջին հերթին ծառայում է իր անդամներին, հետո նոր համայնքի մյուս բանակիչներին։ Երբ համայնքում աշխատանքներն ավարտվում են, տեխնիկան օգնության է գնում հարևան համայնքին։
Մ․ Հովակիմյանի խոսքով, Տեղ բնակավայրի կոոպերատիվն իրեն արդարացնում է։ Այն այս պահին ունի 180 անդամ, բայց գնալով ընդարձակվում է։ Ունի մշտապես աշխատող 2 մեխանիզատոր։ Կարողացել է եկամուտ ապահովել, որի շնորհիվ ձեռք է բերել ևս մի քանի գործիք։
Բայց տեխնիկան դիմացկուն չէ
Կոոպերատիվի նախագահ Ասպետ Գալստյանը նշում է, որ կոոպերատիվի ստեղծման առաջին 3 տարում ձեռք են բերել 2 էվակուատոր, 1 կուլտիվատոր և 1 կցորդ, բայց վերջին տարիներին ստացած եկամուտով հազիվ գյուղատնտեսական տեխնիկան են փորձում սարքին պահել:
«Տեխնիկան դիմացկուն չէ, խոտհնձիչները չեն դիմանում։ Ստացած եկամուտն անընդհատ ծախսվում է տեխնիկայի նորոգման վրա»,- ասում է կոոպերատիվի մեխանիզատոր Ալյոշա Ասրյանը:
Ասպետ Գալստյան
Տեղ բնակավայրի կոոպերատիվի նախագահ
Տեղ բնակավայրի կոոպերատիվի նախագահ
«Որպես կոոպերատիվի նախագահ ես օգուտ չունեմ, ուղղակի պարտականություն ա, վերցրել ենք ու մինչև վերջ տանում ենք։ Միակ մխիթարությունս այն է, որ կոոպերատիվը տարիներ շարունակ Տեղ բնակավայրի 3 անապահով ընտանիքների սպասարկում է անվճար և ժամանակին աջակցում գյուղացիներին՝ դաշտային աշխատանքները կատարել, բերքը հավաքել։ Գյուղատնտեսության մեջ դժվարությունները բազմաթիվ են»,- ասում է Տեղ բնակավայրի կոոպերատիվի նախագահ Ա. Գալստյանը։
Սյունիքի մարզի ոչ բոլոր կոոպերատիվներն են ակտիվ գործում. կան այնպիսինները, որոնց անդամները գնալով պակասում են։ Պատճառն, ըստ Միսակ Հովակիմյանի, արտագաղթն է․ բնակիչները լքել են իրենց համայնքը և զուգահեռաբար դուրս եկել նաև կոոպերատիվներից։
Կոոպերատիվների ստեղծումն ու տեխնիկայի տրամադրումը «Համայնքների գյուղատնտեսական ռեսուրսների կառավարման և մրցունակության ծրագրի» մեկ ուղղությունն է։ Մյուսը անասնապահության զարգացումն է Սյունիքի մարզում, որի համար ենթակառուցվածքներն են զարգացնում:
Կոոպերատիվների ստեղծումն ու տեխնիկայի տրամադրումը «Համայնքների գյուղատնտեսական ռեսուրսների կառավարման և մրցունակության ծրագրի» մեկ ուղղությունն է։ Մյուսը անասնապահության զարգացումն է Սյունիքի մարզում, որի համար ենթակառուցվածքներն են զարգացնում:
Հրապարակումը պատրաստվել է Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի «Լրատվամիջոցների հզորացում Եվրոպայում և Եվրասիայում» ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Ինտերնյուսի ֆինանսական աջակցությամբ:
